Πολιτισμική Οικολογία (δεν θα διδαχθεί το Α.Ε. 2023-2024)

ΚΩΔΙΚΟΣ: BEE719

  • Διδάσκοντες
Συμβασιούχος Διδάσκων
()
  • Θεωρία: 3 ώρες/εβδομάδα
  • Πιστωτικές μονάδες (ECTS): 3
  • Διδακτικές μονάδες: 3
  • Εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας: 3
Γλώσσα/ες διδασκαλίας:
Ελληνικά
ERASMUS: Δεν προσφέρεται για ERASMUS
Τρόπος παράδοσης: Πρόσωπο με πρόσωπο
Χρήση Τ.Π.Ε.:
  • Διδασκαλία με χρήση του προγράμματος PowerPoint
  • Ανακοινώσεις στην ιστοσελίδα του τμήματος
  • Ανάρτηση πληροφοριών για το μάθημα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα e-course
  • Άμεση επικοινωνία με το διδάσκοντα με e-mail
  • Χρήση των υπηρεσιών της Google για την ανταλλαγή πληροφοριών
Δείτε το στο ecourse

Περιεχόμενα μαθήματος

  • Θεωρία μαθήματος

O όρος Πολιτισμική Οικολογία (Cultural Ecology) αναδείχθηκε από τη διδασκαλία του Julian Steward (1902-1972)  και ορίστηκε αρχικά ως η διαδικασία με την οποία μια κοινωνία προσαρμόζεται στο περιβάλλον της. Ωστόσο σήμερα δεν αναφερόμαστε πλέον στην προσαρμογή των ανθρώπων στο περιβάλλον, παρά στην οικειοποίηση του περιβάλλοντος, καθώς και την κοινωνική και πολιτισμική κατασκευή του. Σε αυτό το πλαίσιο η επιστήμη της Πολιτισμικής Οικολογίας μελετά τη σχέση συγκεκριμένων κοινωνιών με το φυσικό περιβάλλον τους και με τις μορφές ζωής και τα οικοσυστήματα που αυτό στηρίζει.

Tο μάθημα αποτελείται από τις ακόλουθες θεματικές ενότητες:

  • Η σχέση Φύσης – Πολιτισμού: Ιστορία, ορισμοί και θεωρίες
  • Η ιδέα της Φύσης: Κυριότεροι σταθμοί στην ιστορία της έννοιας Φύση και βασικές θεωρίες
  • Εθνοβιολογία: Εισαγωγή στην επιστήμη, μέθοδοι έρευνας και εφαρμογές. Π.χ. Μη Ξυλώδη Δασικά Προϊόντα στην Ευρώπη: Επανεξετάζοντας διαχειριστικές πρακτικές
  • Εθνο βοτανική, Εθνο ορνιθολογία, Εθνο μυκολογία: Η γόνιμη συνάντηση της επιστήμης της Βιολογίας και των ανθρωπιστικών σπουδών
  • Ανθρωπογενής βιοποικιλότητα: (Α) Καλλιεργούμενα φυτά και εξημερωμένα ζώα στα οικοσυστήματα της Μεσογείου, (Β) Σχέσεις ανθρώπων-ζώων στο παρελθόν και σήμερα
  • Πολιτισμικά τοπία.
  • Τοπικά συστήματα διαχείρισης: Το παράδειγμα των Ιερών Φυσικών Τόπων
  • Ιερά δάση και αρχαία δέντρα. Τόποι διατήρησης της Φύσης και του Πολιτισμού
  • Από τον κήπο της Εδέμ ως το Εθνικό Πάρκο Yellowstone (HΠA): Θεωρίες για τη Διατήρηση της Φύσης
  • Αντιμαχίες, συμμετοχικές πρακτικές διατήρησης και νέες οπτικές στη διατήρηση της βιοποικιλότητας της Ευρώπης όπως η ιδέα του “Re wilding”

Μαθησιακά αποτελέσματα

Οι θεματικές ενότητες του μαθήματος έχουν σαν σκοπό οι φοιτητές:

  • (α) Να κατανοούν το περιβάλλον ως το αποτέλεσμα της μακρόχρονης σχέσης με τον ανθρώπινο πολιτισμό
  • (β) Να αντιλαμβάνονται τη σημερινή βιοποικιλότητα σαν αποτέλεσμα της μακράς συμβίωσης του ανθρώπου με τη Φύση, ιδιαίτερα στα οικοσυστήματα της Μεσογείου
  • (γ) Να είναι εξοικειωμένοι με σύγχρονες οπτικές που ολοένα και περισσότερο ενσωματώνουν στην επιστήμη της Διατήρησης πολιτισμικές αξίες, λαϊκές κοσμοθεωρίες και τοπικά προσαρμοσμένα συστήματα διαχείρισης
  • (δ) Να κατανοούν τη Φύση σαν έννοια που συνδέεται με την κοινωνική και πολιτισμική “κατασκευή” του φυσικού περιβάλλοντος
  • (ε) Να καταλαβαίνουν την αξία διεπιστημονικών προσεγγίσεων στη μελέτη επιστημονικών θεμάτων

Μετά το πέρας του μαθήματος οι πτυχιούχοι (σύμφωνα με τις περιγραφές για τα επίπεδα, 6, 7 & 8 του ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων για τη διά βίου μάθηση (ΕΠΕΠ):

  • (α) Θα είναι ικανοί για μια κριτική κατανόηση θεωριών και αρχών σχετικών με τη Φύση
  • (β) Θα έχουν αποκτήσει εξειδικευμένες γνώσεις σχετικά με την Πολιτιστική Οικολογία, την Τοπική Οικολογική Γνώση, τη Συμμετοχική Διατήρηση και άλλα συναφή θέματα, ως βάση για τριβή με σχετικές έννοιες ή/και έρευνα
  • (γ) Θα κατανοούν θέματα σχετικά με τη σχέση Φύσης – ανθρώπινου πολιτισμού και να γνωρίζουν τις πλέον σχετικές πρόσφατες οπτικές έρευνας και μελέτης σε πεδία διεπιστημονικών προσεγγίσεων

Γενικές ικανότητες

  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον

Οργάνωση διδασκαλίας

  • Διαλέξεις: 30
  • Διαδραστική διδασκαλία: 15
  • Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας: 15
  • Συγγραφή εργασίας / εργασιών: 30

Σύνολο Μαθήματος: 100

Αξιολόγηση φοιτητών

Γλώσσα αξιολόγησης : Ελληνικά

Ι. Γραπτό τεστ (70%) που περιλαμβάνει:

  • Ερωτήσεις ανάπτυξης

ΙΙ. Παρουσίαση ομαδικής εργασίας (30%)

Συνιστώμενη βιβλιογραφία

1. Βιβλίο.

Προτείνονται:

  • Μποτετζάγιας, Ι. 2010. Η ιδέα της φύσης. Απόψεις για το περιβάλλον από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Κριτική, Αθήνα.
  • Rackham, O and Moody J. 2015. Η δημιουργία του κρητικού τοπίου.
  • Στάρα, Κ. και Βώκου, Δ, 2015 (Επιμ). Πακέτο δραστηριοτήτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης: “Τα αιωνόβια δέντρα, οι αξίες τους και η σημασία τους για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας". Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα.

2. Σύσταση πολλαπλής βιβλιογραφίας: άρθρα και ανασκοπήσεις που είναι προσβάσιμα μέσω διαδικτύου.

3. Σύσταση εκπαιδευτικών και άλλων συναφών ιστοσελίδων.

Προτείνονται:

  • UNESCO Cultural landscapes http://whc.unesco.org/en/culturallandscape/
  • Sacred Natural Sites http://sacrednaturalsites.org/