Ηθολογία – Βιολογία

ΚΩΔΙΚΟΣ: BEE714

  • Διδάσκοντες
Κούτρας Βασίλειος (ΠΤΔΕ)
(Διδάσκοντες από άλλα Τμήματα)
  • Θεωρία: 3 ώρες/εβδομάδα
  • Πιστωτικές μονάδες (ECTS): 4
  • Διδακτικές μονάδες: 3
  • Εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας: 3
Γλώσσα/ες διδασκαλίας:
Ελληνικά
ERASMUS: Δεν προσφέρεται για ERASMUS
Τρόπος παράδοσης: Πρόσωπο με πρόσωπο
Χρήση Τ.Π.Ε.:

ΝΑΙ

Περιεχόμενα μαθήματος

  • Θεωρία μαθήματος
  • Διερευνάται η σχέση κληρονομικότητας-περιβάλλοντος και της ανθρώπινης κοινωνικής συμπεριφοράς μέσα από την εξελικτική διαδικασία
  • Μελετώνται συμπεριφορές ζώων που προσφέρονται για σύγκριση με την ανθρώπινη συμπεριφορά μέσω της φυσικής επιλογής
  • Ορισμός του χαρακτήρα της ηθολογίας (συγκριτικής ψυχολογίας)
  • Ένστικτο και μάθηση – Πρότυπα σταθερής δράσης – Εγχάραξη
  • Αισθήσεις (αφή, ακουστικά σήματα, οσφρητικά σήματα, όραση)
  • Ερεθίσματα και σήματα (τύπου αντλίας, τύπου σκανδάλης), έμφυτος
    μηχανισμός αποδέσμευσης
  • Ιδιοχωρία, η έννοια του προσωπικού ζωτικού χώρου
  • Μιμητισμός ως φαινόμενο φυσικής αυτοπροστασίας
  • Κοινωνική οργάνωση (κοινωνικά έντομα, κυρίαρχα και υποτακτικά ζώα). Πλαστικότητα στην κοινωνική οργάνωση των ανώτερων θηλαστικών
  • Επικοινωνία (πολύπλοκες μορφές επικοινωνίας)
  • Ομαδικό κυνήγι
  • Μηχανισμοί αποφυγής του υπερπληθυσμού (άριστο μέγεθος πληθυσμού, κανιβαλισμός, μεταναστεύσεις)
  • Μεταναστεύσεις (εποχικές, μόνιμες)
  • Αλτρουισμός (ανιδιοτελής αλτρουισμός, συγγενικός αλτρουισμός)
  • Βρεφοκτονίες και κανιβαλισμός (γεροντοφαγία, σεξουαλικός κανιβαλισμός)
  • Σεξουαλικότητα: Εξέλιξη, αναπαραγωγή και σεξ. Η βιολογία του σεξ, η μάχη των φύλων, επιλογή από το θηλυκό, σεξουαλικός διμορφισμός, πορνική συμπεριφορά, αιμομιξία, πολυγαμία και μονογαμία, ο ανταγωνισμός του σπέρματος, το φαινόμενο Coolidge, ομοιότητες και διαφορές στη σεξουαλικότητα πιθήκων και ανθρώπων
  • Συναισθήματα (φιλία, θάνατος, μητρική στοργή)
  • Παιχνίδι και κοινωνικότητα
  • Χρήση εργαλείων
  • Συμβολική γλώσσα στους πιθήκους
  • Επιθετικότητα (ειρηνευτικές εκδηλώσεις, η επίδραση των κοινωνικών εμπειριών στην επιθετικότητα)
  • Κοινωνιοβιολογία (κοινωνική συμπεριφορά στη φυσική επιλογή)
  • Η βιολογία της ομορφιάς και του γοήτρου
  • Νεοτονία

Μαθησιακά αποτελέσματα

Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές αναμένεται να :

  • Κατανοήσουν με αντικειμενικότητα τις διαφορετικές απόψεις που έχουν
    διατυπωθεί σε σχέση με το βιολογικό καθορισμό της ανθρώπινης συμπεριφοράς και
    τον περιβαλλοντικό – πολιτισμικό καθορισμό.
  • Αναγνωρίσουν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στον άνθρωπο και τα
    πρωτεύοντα θηλαστικά που φανερώνουν συγγένεια και κοινή γενετική βάση αλλά
    ταυτόχρονα και διαφοροποίηση μέσω της εξέλιξης.

Γενικές ικανότητες

  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία

Οργάνωση διδασκαλίας

Διαλέξεις

  • Σύνολο ωρών διδασκαλίας μαθήματος κατά εξάμηνο: 39

Μικρές ατομικές και ομαδικές εργασίες

  • Αριθμός ωρών μελέτης για την προετοιμασία του μαθήματος: 15
  • Αριθμός ωρών συναντήσεων με το διδάσκοντα: 5
  • Αριθμός ωρών προετοιμασίας του φοιτητή για τις εξετάσεις: 40

Σύνολο Μαθήματος: 99 ώρες

Αξιολόγηση φοιτητών

  • Προαιρετική εργασία 20%
  • Γραπτές εξετάσεις με εργασία 80%
  • Γραπτές εξετάσεις χωρίς εργασία 100%
  • Ερευνητική εργασία για φοιτητές ERASMUS 100%

Συνιστώμενη βιβλιογραφία

  • Καφετζόπουλος, Ε. (1999) Εισαγωγή στην Εξελικτική βιολογία. Αθήνα: Κάτοπτρο.
  • Κούρτοβικ, Δ. (1998) Συγκριτική Ψυχολογία (Ηθολογία). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
  • Κριμπάς, Κ. (2007) Κοινωνιοβιολογία. Αθήνα: Κάτοπτρο.
  • Ροδάκης, Γ. (2001) Εισαγωγή στην εξελικτική βιολογία. Αθήνα: Λίτσας.
  • Burt, A., Trivers, R. (2006) Genes in conflict: The biology of Selfish Genetic Elements.
    Cambridge MA: Belknap Press of Harvard University.