Σχεδιασμός διδασκαλιών Βιολογίας

ΚΩΔΙΚΟΣ: BEE724

Γλώσσα/ες διδασκαλίας:
Ελληνικά
ERASMUS: Προσφέρεται για ERASMUS
Τρόπος παράδοσης: Πρόσωπο με πρόσωπο
Χρήση Τ.Π.Ε.:
  • Διδασκαλία με χρήση του προγράμματος PowerPoint
  • Ανάρτηση πληροφοριών για το μάθημα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα e-course
  • Ανακοινώσεις στην ιστοσελίδα του μαθήματος
  • Άμεση επικοινωνία με τη διδάσκουσα μέσω e-mail

Περιεχόμενα μαθήματος

  • Γενική φιλοσοφία και σκοποί της Ειδικής Διδακτικής της Βιολογίας
  • Περιγραφή των βασικών στοιχείων μιας διδασκαλίας Βιολογίας
  • Σχεδιασμός διδασκαλίας με βάση το “Μοντέλο των 5Ε”
  • Aρχές σχεδιασμού και άξονες δόμησης της διδασκαλίας της Βιολογίας
  • Αρχές σχεδιασμού φύλλων εργασίας και αξιολόγησης
  • Ενδεικτική ανάλυση Προγράμματος Σπουδών Βιολογίας για το Γενικό Λύκειο
  • Παρουσίαση και ανάλυση σχεδίων μαθήματος Βιολογίας για το Λύκειο
  • Συνεργατική δημιουργία σχεδίων μαθήματος Βιολογίας για το Γενικό Λύκειο
  • Καλές πρακτικές και χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πράξη
  • Τεχνολογικός γραμματισμός στη Βιολογία, εργαλεία Web 2.0 και εκπαίδευση STEM
  • Στοιχεία μιας αποτελεσματικής διδασκαλίας
  • Προσομειώσεις διδασκαλίας με επακόλουθη ανατροφοδότηση και αναστοχασμό
  • Διδακτικές Δραστηριότητες και Εκπαιδευτικά μικρο-Σενάρια: Προτάσεις εκπαιδευτικής αξιοποίησης
  • Συνεργατική δημιουργία μ-σεναρίων και μ-δραστηριοτήτων

Μαθησιακά αποτελέσματα

Σκοπός του μαθήματος “Σχεδιασμός διδασκαλιών Βιολογίας” είναι να εμπλακούν οι φοιτητές Βιολογίας στη δημιουργία πρωτότυπων σχεδίων μαθήματος (lesson plans) και εκπαιδευτικού υλικού για το Γενικό Λύκειο και να αποκτήσουν διδακτική εμπειρία μέσω επιδείξεων διδασκαλίας (mock teaching demonstrations).

Πρόσφατες μελέτες έχουν επισημάνει ότι η ενασχόληση από το στάδιο των σπουδών με τη διδακτική του επιστημονικού αντικειμένου μέσω εμπειριών διδασκαλίας οδηγεί σε βελτίωση εν συνεχεία των μεθοδολογικών ερευνητικών δεξιοτήτων των επιστημόνων. Ως εκ τούτου, η εργασία πάνω σε εξειδικευμένες διδακτικές δράσεις ενισχύει το δυναμικό του υποψήφιου επιστήμονα τόσο ως αποτελεσματικού δασκάλου όσο και ως ερευνητή.

Η δημιουργική διαδικασία σύνταξης διδακτικών σεναρίων από τους φοιτητές συνεισφέρει πρωτότυπες ιδέες στη διδακτική της Βιολογίας, προάγοντας παράλληλα την ενεργητική και βιωματική προσέγγιση της γνώσης. Επίσης, οι φοιτητές μέσω των εργασιών εξοικειώνονται με τη χρήση των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας (ΤΠΕ) και διευρύνουν τις γνώσεις και δεξιότητές τους στον τεχνολογικό τομέα. Επιπλέον, η προσομοίωση διδασκαλίας από τους φοιτητές τούς προσφέρει εμπειρία στον κλάδο της διδακτικής καθώς οι ίδιοι έρχονται αντιμέτωποι με τις προκλήσεις και τις απαιτήσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Τέλος, το ευρύτερο θεωρητικό υπόβαθρο του μαθήματος είναι η προώθηση και εφαρμογή καλών πρακτικών στη διδακτική της βιολογίας σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.

  • Οι φοιτητές/τριες στο τέλος του μαθήματος αναμένεται να είναι σε θέση να σχεδιάσουν αποτελεσματικά μια διδασκαλία Βιολογίας και εκπαιδευτικές δραστηριότητες για το Λύκειο.
  • Θα μπορούν να παράξουν συνοδευτικά φύλλα εργασίας και φύλλα αξιολόγησης για τους μαθητές τους.
  • Οι φοιτητές/τριες θα εξοικειωθούν με τις ΤΠΕ στην εκπαίδευση και συγκεκριμένα με τη διδακτική αξιοποίηση ψηφιακών συνεργατικών εργαλείων, τη χρήση των διαδραστικών σχολικών βιβλίων, το φωτόδεντρο και άλλα ψηφιακά αποθετήρια, την έννοια της ψηφιακής πολιτειότητας.
  • Στα πλαίσια του μαθήματος θα έχουν τη δυνατότητα να διδάξουν και να δουν παραδείγματα διδασκαλίας ώστε να εντοπίσουν τα στοιχεία που συνιστούν αποτελεσματική μια διδασκαλία.
  • Θα αναπτύξουν δεξιότητες αναστοχασμού και κριτικού αναστοχασμού σε ένα πλαίσιο συνεργασίας και διάχυσης καλών διδακτικών πρακτικών.
  • Θα εξοικειωθούν με τον τεχνολογικό γραμματισμό στη Βιολογία και την ανάπτυξη STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics) δραστηριοτήτων ως μέσο ενεργοποίησης προηγούμενης γνώσης και κινητοποίησης για μάθηση.

Γενικές ικανότητες

  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Οργάνωση διδασκαλίας

  • Διαλέξεις: 26
  • Ατομική μελέτη: 20
  • Απαλλακτική ομαδική (3-4 ατόμων) εργασία σχεδιασμού και υλοποιήσης διδασκαλιών Βιολογίας σε θεματολογία επιλεγμένη από τους φοιτητές/τριες με την καθοδήγηση της διδάσκουσας: 66

Σύνολο Μαθήματος: 112

Αξιολόγηση φοιτητών

Απαλλακτική ομαδοσυνεργατική (3-4 ατόμων) εργασία σε 4 μέρη:

Ι. Quiz γνώσεων βασισμένο σε μεθόδους αντικειμενικής αξιολόγησης (ερωτήσεις σωστό/λάθος, ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, ερωτήσεις αντιστοίχισης κ.λπ.) (ατομική βαθμολογία; 25% επί της τελικής)

ΙΙ. Παραγωγή σχεδίου μαθήματος (lesson plan) για μια διδασκαλία Βιολογίας στο Λύκειο, σύμφωνα και με τις οδηγίες του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ομαδική βαθμολογία; 25% επί της τελικής)

ΙΙI. Προφορική παρουσίαση (mock teaching demonstration) επίδειξης διδασκαλίας Βιολογίας (βλ. ΙΙ) με παράλληλη βιντεοσκόπηση, αναστοχασμός με βάση το παραχθέν οπτικοακουστικό υλικό και αυτο-αξιολόγηση (ατομική βαθμολογία; 25% επί της τελικής)

ΙV. Παραγωγή διδακτικών δραστηριοτήτων και εκπαιδευτικού μικρο-σεναρίου με την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών (ομαδική βαθμολογία; 25% επί της τελικής)

Κριτήρια αξιολόγησης: Αναφέρονται στην πρώτη διάλεξη του μαθήματος και επαναλαμβάνονται κατά την διάρκεια των μαθημάτων εφόσον κριθεί απαραίτητο. Βρίσκονται αναρτημένα στην σελίδα του μαθήματος (e-course)

Συνιστώμενη βιβλιογραφία

Σύγγραμμα

  • Σημειώσεις της διδάσκουσας

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

  • Περάκη, Β., Κωσταρίδης, Π., Παναγιωτίδου, Β., Χατζηκωντή, Ο., Λεονάρδος, Ι., Καλαθάκη, Μ., Καψάλης, Α., Μαρδίρης, Θ., Μπαρώνα, Φ. & Παπαζήση, Χ. (2015). Οδηγός για τον εκπαιδευτικό: Βιολογία (Τάξεις: Α’, Β’, Γ’): Γενικό Λύκειο. Αθήνα: Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων-Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
  • Ζόγκα Β. (2008). Θέματα Διδακτικής της Βιολογίας. Εκδόσεις Μεταίχμιο
  • Ματσαγγούρας, Η. Γ. (1995). Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία. Αθήνα: Εκδ. Γρηγόρης.

Συναφή επιστημονικά περιοδικά

  • CBE life sciences education (American Society for Cell Biology)
  • Brains, minds & media: journal of new media in neural and cognitive science and education (Bielefeld University)
  • Biochemistry and molecular biology education (Wiley)
  • Biochemical Education (Elsevier)
  • Journal of Microbiology & Biology Education (American Society for Microbiology)
  • Journal of Biological Education (Taylor & Francis)